سر فصل مطالب
قواعد اصلی مقاله نویسی با ضیا موحد در کتاب البته واضح و مبرهن است
اگر از دسته افرادی باشید که نسبت به مقالات علمی و عمومی علاقه دارید و یا شغل شما دقیقا با نوشتن مقالات گره خورده باشد، قطعا نام “ضیا موحد” را بارها شنیده‌اید. ضیا موحد یکی از برترین افراد حال حاضر دنیا در زمینه فلسفه و منطق است. او تا به امروز آثار بسیاری را در کشور ایران به چاپ رسانده است. یکی از مهم‌ترین کتاب‌های او، “البته واضح و مبرهن است که” نام دارد. فلسفه اصلی این کتاب، آموزش طریقه درست نوشتن یک مقاله تخصصی و علمی است. البته بارها و بارها ضیا موحد به این موضوع اشاره کرده است که: “نوشتن مقاله، قاعده‌های معینی ندارد. یاددادنی نیست. اما اگر بگوییم در همه انواع مقاله‌ها، حتی مقاله‌های هنری اصل‌هایی وجود دارد که باید آن‌ها را رعایت کرد اغراق نکرده‌ایم.”
کتاب واضح و مبرهن است که، در ابتدا تاریخی از مقاله‌نویسی در ایران را مورد بررسی قرار می‌دهد و سپس به قاعده‌ها و بخش‌های اصلی یک مقاله اشاره می‌کند. اگر به دنبال نوشتن یک مقاله خوب هستید یا برای تحلیل مقاله‌ها به یک کتاب جامع نیاز دارید، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید، تا به‌صورت کامل و دقیق به معرفی این کتاب ویژه و البته بی‌نظیر بپردازیم.
نوشتن مقاله، قاعده‌های معینی ندارد. یاددادنی نیست. اما اگر بگوییم در همه انواع مقاله‌ها، حتی مقاله‌های هنری اصل‌هایی وجود دارد که باید آن‌ها را رعایت کرد اغراق نکرده‌ایم.
ضیا موحد در کتاب البته واضح و مبرهن است چه می‌گوید؟
همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، ضیا موحد مقاله‌نویسی را یک امر آموزشی نمی‌داند، البته در ادامه حرف‌های خودش تاکید می‌کند که باید قواعد و چارچوب‌های اصلی این کار را یاد بگیرید و بعد از آن شروع به نوشتن مقاله‌های عمومی و تخصصی کنید.
بعد از گذشت سال‌ها و حضور مطبوعات جدید و در دهه اخیر، حضور بسیاری از کانال‌های خبری و آموزشی در شبکه‌های اجتماعی، بسیاری از افراد به‌دنبال مقاله‌نویسانی می‌گردند که چارچوب‌های اصلی نوشتن مقاله را به‌صورت کامل آموزش دیده باشند. ضیا موحد انگیزه خود را از نوشتن این کتاب اینگونه اعلام می‌کند:
” انگیزه من در نوشتن این رساله بیشتر محصول تاملی است که این سال‌ها در خواندن و داوری مقاله‌ها کرده‌ام”
با توجه به هدف نویسنده این رساله، می‌توان این کتاب را به عنوان یکی از بهترین و معتبرترین کتاب‌های آموزشی مقاله‌نویسی در چند دهه گذشته دانست.
در ادامه به تحلیل بخش‌های مختلف این کتاب خواهیم پرداخت. اما قبل از آنکه شروع به خواندن ادامه مقاله کنید، باید بدانید که این کتاب به دو بخش اصلی آموزش و معرفی تقسیم‌بندی شده است.
بخش اول – ارائه اصول و ساختار مقاله نویسی
اگر خود را به عنوان یک تولیدکننده محتوا می‌دانید یا به‌دنبال کسب اطلاعات مفید برای تولید محتوا در فضای دیجیتال در این روزها هستید، کتاب البته واضح و مبرهن است که، بهترین کتابی است که می‌توانید با آن، ساختار اولیه آن را یاد بگیرید و در ادامه شروع به استفاده از این ساختار و اصول اولیه کنید.
ضیا موحد در بخش اول کتاب والبته واضح و مبرهن است که، به تاریخ مقاله و مقاله نویسی در ایران می‌پردازد و هدف او از تاریخ‌نگاری به گفته خودش این است که: “نویسنده مقالات عمومی و تخصصی، قبل از آنکه شروع به نوشتن کند، باید تاریخ و گذشته فعالیتی که انجام می‌دهد را به یاد داشته باشد.”
ضیا موحد بعد از ارائه تاریخ مقاله‌نویسی در ایران به مخاطب، به سراغ تعریف کلمه مقاله می‌رود. او مقاله‌ها را به دو دسته مقاله‌های عمومی و علمی-تحقیقی دسته‌بندی می‌کند. البته یکی دیگر از نکته‌هایی که ضیا موحد بارها و بارها در این کتاب به آن به عنوان یک اصل مهم اشاره می‌کند، اصل ترغیب است. نویسنده کتاب واضح و مبرهن است که، می‌گوید: حتی اگر ساختار و اصول اولیه مقاله‌نویسی را رعایت کنید، اما از اصل ترغیب در مقاله خود استفاده نکرده باشید، شما هیچ مقاله‌ای ننوشته‌اید.
بعد از آنکه اصل ترغیب را توضیح می‌دهد، به سراغ ساختار کلی مقاله می‌رود. یکی از ویژگی‌های جذاب این کتاب، ارائه مثال‌های بنیادین برای درک بهتر بخش‌های مختلف کتاب است. به‌طور مثال، ضیا موحد یک مقاله پنج پاراگرافی به نام “قلب افشاگر” را بعد از آموزش ساختار کلی مقاله، به مخاطب خود تقدیم می‌کند.
در ادامه، نویسنده کتاب، درباره موضوعات بسیاری که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد، صحبت کرده و آن‌ها را با لحن بسیار گیرایی برای مخاطب خود توضیح می‌دهد.
- روش‌های مقاله نویسی
- مفهوم‌یابی
- ویرایش پی‌در‌پی مقاله
- انتخاب موضوع
- تحلیل مدارک
- ویرایش نهایی
- جملات کلیدی
- انتخاب عنوان
- چکیده
- و …
بخش اول کتاب البته واضح و مبرهن است که، اینگونه به پایان می‌رسد. در واقع ضیا موحد با ارائه تمام نیازهایی که یک فرد برای نوشتن مقاله به آن‌ها نیاز دارید، کتاب یا همان رساله خود را نوشته و به چاپ رسانده است.
خرید کتاب البته واضح و مبرهن است که…
بخش دوم – انواع مقاله‌ها
بعد از آنکه مخاطب، با اصول اولیه مقاله‌نویسی آشنا شد، حالا نوبت آن است که با انواع مقاله نیز آشنا شود. ضیا موحد بعد از سال‌ها نوشتن مقالات تخصصی و عمومی و ارزیابی بسیاری از مقاله‌های مختلف می‌گوید: “اگر شما هم ناچار بودید هر ماه مقاله‌هایی را برای چاپ در نشریه‌های متفاوت ارزیابی کنید و به آن‌ها مهر تایید و یا رد بزنید، درمی‌یافتید که اگر نویسنده‌ها آگاهی‌های ابتدایی و اولیه‌ای از مقاله‌نویسی داشتند، چه بسا مهر رد به نوشته‌شان نمی‌خورد. شاید بعد از ارزیابی مقالات بسیاری، شما هم همین کاری را می‌کردید که من در این رساله کرده‌ام”
در ادامه کتاب، مخاطب با انواع فرم‌های مختلف مقاله آشنا خواهد شد و با مثال‌های بسیاری مواجه خواهد شد. ضیا موحد مقالات را به ۶ دسته کلی تقسیم‌بندی می‌کند، که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت!
- مقاله روایی
- مقاله توصیفی
- مقاله تعریفی
- مقاله فلسفی
- استدلال دیالکتیکی
- مثال در مقاله
مسئله این است، مقاله‌نویسی یا مقاله نویسی؟
اگر کتاب دست‌نامه ویرایش به قلم بهروز صفرزاده را خوانده باشید، متوجه خواهید شد که شیوه درست نگارش این کلمه، مقاله‌نویسی است. در واقع اگر در این متن، کلمه مقاله نویسی را به این شکل دیده‌اید، تعجب نکنید، مقاله‌نویسی صحیح است، اما با توجه به اهمیت گوگل و شکل جستجوی مردم، به‌اجبار از این کلمه با شکل‌های متفاوت استفاده کرده‌ایم.
با تشکر از اهمیتی که شما دوستان به زبان و نگارش فارسی می‌دهید.
حرف آخر
اگر بعد از خواندن این مقاله و بخشی از کتاب “البته واضح و مبرهن است که” به این نتیجه رسیده‌اید که هنوز با ساختار درست و اصولی مقاله نویسی آشنا نیستید، به شما پیشنهاد می‌کنیم که در اولین فرصتی که دارید، این کتاب را خریداری کنید و آن را به عنوان یک همراه همیشگی در کیف خود داشته باشید.
به عنوان بخش آخر این مقاله، دلیل نام‌گذاری این کتاب را از زبان ضیا موحد بشنوید و خلاقیت این فیلسوف بزرگ ایرانی را بشناسید.
” وقتی دبیرستان بودم دانش آموزان دنبال انشائی می‌گشتند که به درد هر موضوعی بخورد. جمله معروف « البته واضح و مبرهن است که اگر قدری درباره این موضوع پرفایده فکر کنیم» و «پس از این موضوع پرفایده نتیجه می‌گیریم که… » یادگار همان دوران است. آن روزها از این ماجرا خنده‌ام می‌گرفت، اما حالا مثل اینکه خودم هم در این رساله می‌خواهم همین کار را بکنم. دستورهایی صادر کنم برای نوشتن هر مقاله. مگر می‌شود برای مقاله‌ای که پهلو به اثر هنری می‌زند و مقاله تحقیقی و علمی دستورهای واحدی داد؟”
خرید کتاب البته واضح و مبرهن است که…
مطلب خوبی بود ارزش حمایت رو داره!
